Agama brodata

Agama brodata (Pogona vitticeps) to jaszczurka, która zdobyła popularność wśród miłośników zwierząt na całym świecie. Charakterystyczna broda zmieniająca kolor w zależności od nastroju, mnogość odmian kolorystycznych, interesujące sposoby komunikacji z otoczeniem oraz smoczy wygląd czynią agamę brodatą ciekawym gadem do opieki i obserwacji. Jak należy przygotować się do hodowli agamy brodatej w domu? W tekście znajdziesz informacje dotyczące terrarium i pielęgnacji tej niezwykłej australijskiej jaszczurki.

Tekst powstał we współpracy z hodowlą Gady z brodą.

Wygląd agamy brodatej

Agama brodata jest jednym z większych gatunków jaszczurek.  Dorosłe osobniki osiągają długość sięgającą lub przekraczającą 50 cm. Tuż po wykluciu z jaja, agama brodata ma długość 7-8 cm. Zwierzę, które jest regularnie karmione, już w ciągu roku jest w stanie osiągnąć rozmiar dorosłego osobnika. Samice są zazwyczaj nieco mniejsze od samców. Masa ciała dorosłej agamy brodatej wynosi od 350 do 500 gramów – wszystko zależy od wieku, płci, genów i ogólnego stanu zdrowia zwierzęcia.

Korpus agamy brodatej jest stosunkowo krótki, szeroki i płaski, z mocnymi kończynami i dużymi, szeroko rozstawionymi łapami. Ciało jaszczurki jest pokryte twardymi, kolczastymi łuskami, które pomagają jej w ochronie przed drapieżnikami. Głowa agamy jest duża, trójkątna, z wyraźnie osadzonymi oczami po bokach. Zwierzę posiada również charakterystyczną workowatą brodę pokrytą łuskami, która pod wpływem nastroju i stanu zdrowia może zmieniać kolor na czarny. To właśnie tej brodzie agama brodata zawdzięcza swoją nazwę gatunkową.

Ogon agamy brodatej jest długi, grubo łuskowany i służy jej do komunikacji. Agamy brodate mogą machać ogonem, aby pokazać swoje emocje, na przykład podczas zalotów lub gdy czują się zagrożone.

Na skutek selektywnego krzyżowania agam brodatych przez hodowców udało się uzyskać wiele odmian kolorystycznych. Jaszczurka może występować między innymi w kolorze czerwonym, pomarańczowym, żółtym, szarym, brązowym lub białym.

Terrarium dla agamy brodatej

Stworzenie odpowiedniego terrarium dla agamy brodatej jest niezmiernie ważne dla jej zdrowia i dobrego samopoczucia. Zwierzęciu dorastającemu w niewłaściwych warunkach grozi nieprawidłowy rozwój, a brak odpowiedniego wyposażenia prowadzi do powstawania chorób.

Rodzaje terrariów dla agamy brodatej różnią się materiałem wykonania, a najbardziej popularne są zbiorniki szklane oraz drewniane (wykonane z płyty meblowej).

Terrarium z płyty meblowej cieszy się największą popularnością. Mnogość kolorów płyt meblowych daje możliwość łatwego wkomponowania terrarium w domowe umeblowanie. Drewno jest doskonałym izolatorem ciepła i pozwala na utrzymanie stałej temperatury wewnątrz zbiornika. Wysoki poziom izolacji cieplnej sprawia, że wydatki na ogrzewanie terrarium są niższe.

Terrarium szklane to druga popularna opcja wybierana przez właścicieli agam brodatych. Główną zaletą szkła jest jego odporność na wilgoć. Terrarium szklane jest również lżejsze, co może być istotne podczas przeprowadzki lub przemeblowania. Taki zbiornik wymaga jednak większego zużycia energii do utrzymania odpowiedniej temperatury, ponieważ szkło jest słabym izolatorem ciepła. Z uwagi na przezroczystość ścian, będziemy musieli również zabudować przynajmniej 2 z 4 ścian, tak by zwierzę nie czuło się obserwowane z każdej strony i miało poczucie bezpieczeństwa.

Niezależnie od wybranego materiału, terrarium powinno posiadać wentylację grawitacyjną, która będzie umożliwiać stałą wymianę powietrza. Otwory powinny znajdować się na dole terrarium, np. na przedniej ściance oraz na górze przeciwległej ścianki (umiejscowienie dół-góra). Wówczas chłodne powietrze będzie wlatywać dolną wentylacją, a ciepłe uchodzić górnymi otworami.

Wymiary terrarium dla agamy brodatej

Minimalne wymiary terrarium dla agamy brodatej powinny wynosić 120x60x60 cm dla jednego osobnika, ale jeżeli jest to możliwe, warto zapewnić jaszczurce jak najwięcej przestrzeni. Pamiętajmy, że dorosły brodacz osiąga długość 50 cm, więc musi mieć wystarczająco miejsca do aktywnego spędzania czasu. Mniejsze terrarium będzie akceptowalne wyłącznie u młodych agam, jednak należy się liczyć z tym, że wraz z jej wzrostem będzie trzeba wymieniać terrarium na coraz większe aż do docelowego.

W terrarium powinien panować odpowiedni gradient temperatur, który będzie dzielił je na 2 strefy – ciepłą i chłodną. W przypadku mniejszego terrarium nie osiągniemy takiego efektu, więc warto rozważyć od razu kupno dużego zbiornika, który będzie mieć co najmniej 120x60x60 cm. Mała agama brodata może od razu zamieszkać w dużym terrarium, nie ma do tego przeciwwskazań.

Lampy i oświetlenie w terrarium agamy brodatej

Odpowiednie oświetlenie UVB i ogrzewanie są kluczowe dla prawidłowego rozwoju agamy brodatej. Brak oświetlenia lub niewłaściwe oświetlenie może prowadzić do niewłaściwego rozwoju i niedoborów, które mogą skutkować metaboliczną chorobą kości (MBD) a nawet śmiercią. W terrarium będziemy stosować dwie lampy – grzewczą oraz UVB. Te dwie lampy będą stanowić tzw. wyspę grzewczą.

Oświetlenie UVB powinno być dostarczane za pomocą specjalnej żarówki kompaktowej lub świetlówki T5 (10% lub 12%). Promienie UVB są niezbędne dla organizmu agamy, ponieważ umożliwiają syntezę witaminy D3, co z kolei pozwala na właściwe przyswajanie wapnia. Oświetlenie powinno być zamocowane do sufitu terrarium w odległości 30-40 cm od dna, tak by odpowiednia dawka promieni docierała do wylegującej na wyspie ciepła agamy. Warto pamiętać, że oświetlenie UVB traci swoje właściwości po pewnym czasie – żarówki kompaktowe powinniśmy wymieniać co 6 miesięcy, a świetlówki T5 co 12 miesięcy.

Ogrzewanie jest równie ważne jak oświetlenie UVB.  Możemy je zapewnić montując specjalną lampą grzewczą dla jaszczurek o odpowiedniej mocy. Temperatura na wyspie ciepła pod lampami powinna wynosić 38-40 stopni. Im dalej od wyspy ciepła, tym bardziej powinna spadać temperatura – w najzimniejszym miejsce terrarium powinna wynosić 20-25 stopni. Czas świecenia lamp grzewczych powinien być dostosowany do pory roku – 12 godzin wiosną i jesienią, 10 godzin zimą i 14 godzin latem. Agama brodata jest jaszczurką dzienną, więc obie lampy powinny być włączane codziennie w ciągu dnia, a na noc wyłączane.

Należy pamiętać, że mechanizmy ogrzewania od spodu, takie jak maty, kamienie lub kable grzewcze, są niebezpieczne dla agam brodatych. Jaszczurki nie odczuwają temperatury spodnią stroną ciała. Stosowanie takich rozwiązań może prowadzić do przegrzania, poparzeń, a nawet śmierci agamy.

Podłoże w terrarium agamy brodatej

Głównym priorytetem przy wyborze podłoża dla agamy brodatej powinno być zapewnienie bezpieczeństwa zwierzakowi, a dopiero później kwestie estetyczne. Istotne jest, aby pamiętać, że niektóre podłoża mogą być przypadkowo spożywane przez agamę podczas polowania. Jeśli podłoże jest strawne i agama zdoła je wydalić, nie powinno ono stanowić problemu. Niemniej, jeśli mówimy o ściółce, która może prowadzić do problemów żołądkowych, zaparć, a nawet do przebicia przewodu pokarmowego, sytuacja staje się poważniejsza.

Podłoża, które możemy zaliczyć do bezpiecznych to m.in.:

– ręczniki papierowe – zalecane szczególnie w przypadku młodych agam, które często się wypróżniają oraz dla jaszczurek, które są leczone na choroby pasożytnicze. Sprzątanie takiego podłoża będzie łatwe, a dodatkowo pasożyty nie będą roznosić się po terrarium po usunięciu zabrudzonego ręcznika. W przypadku połknięcia ręcznika papierowego przez agamę, podłoże ulegnie strawieniu i jej nie zaszkodzi.

– mieszanka gliny z piaskiem i wodą – po wymieszaniu składników i wyrobieniu masy wyklejamy nią dno terrarium. Po wyschnięciu i odparowaniu wody podłoże stworzy twardą skorupę, której jaszczurka nie będzie w stanie połknąć.

– podściółka z włókien roślinnych – rozdrobniony pellet z włókien roślinnych nawet w przypadku połknięcia zostanie strawiony i nie zaszkodzi agamie.

Podłoża niebezpieczne to m.in. drewienka bukowe, granulat kukurydziany, chips kokosowy, małe kamyki – układ trawienny agamy nie będzie w stanie strawić większości z nich, a w przypadku spożycia większych ilości, takie podłoża mogą doprowadzić do zaczopowania. W takiej sytuacji konieczna będzie interwencja weterynarza, ponieważ życie jaszczurki będzie zagrożone.

Co je agama brodata? Pokarm zwierzęcy, roślinny, suplementacja

Agama brodata jest gatunkiem wszystkożernym, co oznacza, że jej dieta składa się zarówno z pokarmu roślinnego, jak i zwierzęcego. Proporcje pokarmu zwierzęcego do roślinnego powinny zmieniać się wraz ze wzrostem agamy.

Młode agamy mające duże zapotrzebowanie na białko powinny spożywać więcej pokarmu zwierzęcego (ok. 70-80%), a rośliny powinny być dodatkiem (20-30%). Z wiekiem te proporcje powinny się zmieniać i dorosła agama powinna spożywać 70-80% roślin, a owady powinny stanowić mniejszą część diety (20-30%). Wiele dorosłych agam brodatych ma problem ze spożywaniem roślin, więc warto przyzwyczajać je od małego do zieleniny, podając najpierw rośliny, a dopiero potem owady.

A co może stanowić pokarm zwierzęcy? Najlepszym źródłem będą owady karmowe, takie jak świerszcze, karaczany, szarańcze. Ważne jest, aby owady były odpowiedniego rozmiaru – z reguły nie powinny być większe od odległości między oczami agamy. Owadów takich jak mącznik młynarek i drewnojad należy unikać i podawać je tylko raz na jakiś czas w formie smakołyku.

Na pokarm roślinny agamy brodatej przede wszystkim będzie składać się zielenina. Możemy podawać rośliny takie jak roszponka, rukola, koniczyna, mlecz, mniszek lekarski, trzykrotka, pokrzywa, lucerna, bazylia, melisa, oregano. Oprócz tego możemy podawać również niektóre owoce i warzywa, takie jak np. kapusta pekińska, truskawki, figi, winogrona, borówki, marchew, papryka, brokuły. Rośliny, które nie nadają się do spożycia dla agamy to wszystkie cytrusy, rabarbar, szpinak, awokado, szczypiorek, kapusta głowiasta (biała i czerwona), szczaw, sałata.

Oprócz właściwej diety, ważna jest także odpowiednia suplementacja. 5 razy w tygodniu do owadów powinniśmy podawać wapń bez dodatku witaminy D3, natomiast w pozostałe 2 dni podajemy specjalną mieszankę witaminową dla jaszczurek (z dodatkiem witaminy D3). Najłatwiej je zaaplikować posypując owady karmowe, do których proszek będzie się przyklejał.

Gdzie kupić agamę brodatą?

Agamę brodatą można zakupić w wielu miejscach, a najbezpieczniejsze z nich to:

1. Hodowla agam brodatych: Kupowanie od renomowanego hodowcy może być najlepszą opcją, ponieważ możesz oczekiwać, że agama brodata będzie zdrowa i dobrze traktowana. Hodowca powinien także być w stanie udzielić Ci szczegółowych informacji na temat pielęgnacji i diety agamy.
2. Sklepy terrarystyczne: Takie miejsca najczęściej są prowadzone przez pasjonatów zwierząt terrarystycznych, którzy będą posiadać wystarczającą wiedzę, by doradzić, na co zwrócić uwagę przy zakupie gada. Dodatkowo będziemy mogli skompletować cały sprzęt potrzebny do hodowli agam brodatych.